Diunvuija Ku dituku dia

Dipungila Dipia-dipia

Buakabuluibua

Table des matières

Buakabuluibua 1. 1-11. 412

Buakabuluibua 1. 12-20. 412

Buakabuluibua 2. 1-11. 414

Buakabuluibua 2. 12-29. 415

Buakabuluibua 3. 1-13. 416

Buakabuluibua 3. 14-22. 417

Buakabuluibua 4. 1-11. 418

Buakabuluibua 5. 1-14. 419

Buakabuluibua 6. 1-17. 420

Buakabuluibua 7. 1-17. 421

Buakabuluibua 8. 1-13. 422

Buakabuluibua 9. 1-21. 423

Buakabuluibua 10. 1-11 ; 11. 1-3. 424

Buakabuluibua 11. 4-19. 425

Buakabuluibua 12. 1-17. 426

Buakabuluibua 12. 18 ; 13. 1-18. 427

Buakabuluibua 14. 1-13. 428

Buakabuluibua 14. 14-20 ; 15. 1-8. 429

Buakabuluibua 16. 1-21. 430

Buakabuluibua 17. 1-18. 431

Buakabuluibua 18. 1-13. 432

Buakabuluibua 18. 14-24. 433

Buakabuluibua 19. 1-16. 434

Buakabuluibua 19. 17-21 ; 20. 1-6. 435

Buakabuluibua 20. 7-15. 436

Buakabuluibua 21. 1-8. 437

Buakabuluibua 21. 9-27. 438

Buakabuluibua 22. 1-9. 439

Buakabuluibua 22. 10-21. 440

 


 

Buakabuluibua 1. 1-11

Mukanda wa buakabuluibua udi mukanda mukole. Kutangila kudi malu atudi katuyi mua kulengulula kubala mukanda eu !

1.      Udi « dibuluibua dia Yesu Kilisto », Musungidi wetu munene.

2.      Yeye ke udi ufila dibuluibua edi kudi bapika bende, munkatshi muabu Yone mutangadiki, udi musokome mu tshisanga tshia Patemo, muikale ne disanka bua kudibala.

3.      Udi utuambila ke malu a patupu nansha anyi adi kule, kadi adi amba kukumbana « katataka 1 ».

4.      Kudekelu, katupu muoyo ne kubala kuimpe kua tshitupa tshia Mukanda wa Nzambi kudi kukumbana bua kutupesha disanka dia mitshima yetu (mv. 3) bualu didi Dî dia Nzambi. Katuena balombibua bua kukeba kudiunvua dionso nansha, kadi bua kudilama (Luka 11. 28).

Padiku bualu bua matumbi a Yesu, pa diba adi dikukuila didi dilupuka lukasa : « kudi Yeye udi utunanga ne wakatuvua… » (mv. 5). Tutangile tshikondo tshia miaku ya pa muanda (verbes) : Udi utunanga ; dinanga didiku ne lelu ne kadiena dishintuluka. Kadi wakatuvua : udi mudimu mumane kukumbaja ne mujike biakane. Ne kabidi tutangile dilondanaga dia miaku ya pa muanda ei : Bualu bua udi utunanga ke bualu kayi Kilisto wakatuvua ku mibi yetu. Biakadi bikengela nunku bua tuetu kuikala kubanga lelu « tshisamba tshiende tshia bakuidi ba Nzambi Tatu wende » (shap. 5. 10 ; 20. 6 ndekelu). Tshiakatuvuijaye tshidi tshitambe tshiakenzaye bua bualu buetu.

1. Katataka anyi Bientôt mu français, muaku eu udi ne mushinga kawena mu nkudimuinu wa mukanda wa Nzambi wa Tshiluba nansha, kadi tudi bawele bilondeshele mushinga wau ne bu mudiu mu mukanda wa français.


 

Buakabuluibua 1. 12-20

Muana wa muntu udi umueneka apa ne ngikadilu ya tshilumbuluidi tshia tshijila ne tshidi katshiyi mua kufubidila, nyeye mene muntu mupuekele Yesu wa mu lumu luimpe, Mukelenge wetu wa luse ne buimpe anyi ? Misangu mikuabu Yone wakadi ulala mu tshiadi tshiende ne disanka dionso (Yone 13. 25). Apa udi ukuluka ku makasa ende bu mufue. Nditapuluka kayi !

Kabiena bikengele kupua muoyo menemene luseke lua butumbi bua Kilisto. Tatu wakapesha Muana tshilumbuluidi tshionso (Yone 5. 22) ; Nealu kulumbuluisha kunyima bantu buonso bakapidia kuitabusha (shap. 19 ne 20). Kadi kubanga ne lelu, patshiena ekelesia pa buloba, udi umanya ngikadilu wa nsangilu anyi ekelesia yonso yende (minda 7 ya ngolo idi ne bua kutema mu tshikondo tshidiye kayi pa buoba). Eyo, Mukelenge udi mua kubuikidila bionso. Wakafua ne wakabika bua kutupesha dibuikidibua dia mibi ne muoyo

(mv. 18). Kadi kena mua kupitshisha bualu nansha bumue bubi. Mesu ende adi bu ndimi ya kapia (shap. 2. 18 ; 19. 12) ; kakuena bualu budiye kayi mumanye nansha.

Nvesa 19 udi utupesha kabujima ka bitupa binene bia nfundilu wa mukanda eu.

1.      Malu awakutangila : dimueneka dinene anyi dilua dia Mukelenge wa butumbi (shap. 1. 12…).

2.      Malu adiku katataka : dikala dia ekelesia ne bujitu buende pa buloba (shap. 2, 3).

3.      Malu adi amba kumueneka ku nshikidilu kuau : adi malu mu meyi aa a tshiprofete, alua kukumbana kunyima kua diambuibua dia ekelesia (shap. 4-22).


 

Buakabuluibua 2. 1-11

Mikanda ei mitumina ekelesia 7 ya mu Asia idi itamba kulesha mu dilondangana, bualu bua bujitu bua buena kilisto pa buloba. Mukelenge udi udibuluila kudi ekelesia umue ku umue, ubala malu adiye musangane… ne adiye kayi usanganamu, umusengelela bua kukudimuka, ne ulaya difutu kudi udi utshimuna.

Mu Efeso, malu akadi amueneka aya bimpe bitambe (nv. 2. 3). Kadi Mukelenge muena kutangila anu mu mutshima (Yel. 2. 2). Kutangila, bualu bua kanyinganyinga kanene, kena usangamu kabidi dinanga diende nansha ; wakalekela kuangatamu muaba wandi wa kumudilu udi umukumbanyina. Kutangila, bikala musulu mukoseke pabuipi ne mushimi udiu upatukila, buonso badi pa musulu eu pabuipi ne muaba udiu udielelela mu mukuabu, kabakumona dikoseke edi musangu umue nansha.

Tshikondo tshionso tshitshiena anu akadi mashale apueka, bibungubungu bidi anu biule ne disanka ; netusangane kabidi anu muenji anyi dipita dia mayi bu pa tshibidilu… Ah muan’etu munanga, tudikonke bietu ! Bualu budi tshinyi kutudi, ke bua lukunukunu luetu nansha, kadi bua dinanga dietu ku bualu bua Kilisto ? Bua kupumbisha dishimbuka edi, Mukelenge wa lulamatu udi wenzesha luondapu lua pa bualu ne lukole : mateta anyi makenga. Udi usulula nkata ku mishiku ya Satana. Kunyima kua Efeso (munangibue) kudi kulua Semuna udi unvuisha « bululu ». Tshiakalua tshikondo tshia ba martyrs anyi bantu bakadi bafuila ditaba bualu bua Mukelenge ku butomboke buonso bua bakelenge ba bena Lomo (mu tshitupa tshibidi ne tshisatu tshia bidimu lukama), munkatshi mua malu makole ne mua nyama ya luonshi, bena kilisto ba mu « Semuna » bakapeta mushindu wakulesha dinanga diabu bua Mukelenge ku lulamatu tô ne ku lufu.


 

Buakabuluibua 2. 12-29

Mu tshikondo tshionso tshia Semuna, makenga dikumi adi alondangana kâyi atangila ditabusha dia buena kilisto. Kutangila bu mudi muntu mukuabu mufunda, « Mashi a buonso bakafuila ditaba akalua maminu a ekelesia ». Nunku Satana udi ukudimuna mushindu mukuabu mu Pegamo, (mv. 13). Tshiakapangila makenga bua kukumbasha, buimpe bua bakokeshi budi bukumbasha. Tshidimu tshia 312, kuitabusha kua buena kilisto bu tshitupa tshia ntendelelu wa mbula matadi, bualu budi ba bungi bitabuja bu didiunda dinene dia bulelela bua Dî dia Nzambi, kuakabuesha malu apa buloba ne mayisha a ba bisamba bia bende (mv. 14, 15).

Kadi mu Tuatila, ekelesia udi ushala tô ne ku ndekelu, bubi budi budiunda, budi midima ya mu moyen-Age, idi mifuangikishibue ne bulombodi bubi bua mukelenge Akaba, wakadi ufidibua kudi mukashende Jezabele bua kuenzeye malu mabi (1 Bakalenge 21. 25). Ekelesia wakapanga buengi buende pa buloba. Wakasua bua kukokesha. Ne tudi bamanye mudimu wa tshidiye musue kukumbasha. Nunku, dikokesha diakakeba ekelesia eu wa ku Tuatila ne lukisu luonso, didi dilayibue kudi aba bakakokeshaye, kukengesha, kuosha pa bioshelu.… kadi badi batshimunyi balelela. Nebakokeshe ne Yeye udi ulua bu mutoto wa mu dinda.


 

Buakabuluibua 3. 1-13

Bidimu bia bungi biakapita. Mu bikondo bia Tuatila, Nzambi udi wenzesha dishintuluka, mudimu munene ne wa bukole muenzesha kudi Nyuma wende. Kunyima dipambuka didi dienza kabidi mudimu wadi. Lufu lua mu nyuma ludi lukokesha kabidi ekelesia wa ku Sadi.

Udi mua kuambila ekelesia eu ne : nunku uvuluke… ukudimune mutshima webe (mv. 3 ; fuany. Shap. 2. 5, 16 ; 3. 19). Nganyi udi apa mutshimunyi ? Yeye udi bilulu biende kabiyi binyanguke. Tudi bamanye mushindu eu wa butshimunyi bua tuetu kushala bakane anyi ? Batshimunyi ba mu Sâdi nebaluatshishibue ne bilulu bitoke. Ne bishilanga ne meshi a « dina diakuikala ne muoyo » dia ekelesia wende, diende dina kadia kuikala dikupudibue mu mukanda wa muoyo nansha.

Ekelesia wa ku Filadefia (dinanga dia bana ba muntu), udi bu muana mukashi wa tshitabela tshia tshikondo tshia ku nshikidilu. Tshidi bu tshimanyishilu kudiye tshidi anu ne :

–        Udi ne bukole bukese ! Kadi Mukelenge udi munzulule tshibi tshia lumu luimpe bua bualu buende.

–        Lulamatu ku Dî diende ! Yeye neikale ne lulamatu ku mulayi wende : « ndualua lubilu ».

–        Lulamatu lua ku dina diandi ! neabapeshe kabidi dina diandi dipia-dipia.

–        Bundu bua pa buloba ? Neadamune ku dianyisha dia patoke : « nebamanye ne meme ndi mukusue ».

Tuetu tudi bapianyi ne bafidi ba bumanyishi bua Filadefia. Mukelenge atupesha bua kulesha ngikadilu yandi, ne bua katujimiji tshifulu tshietu tshia butumbi ! Bualu bua yeye neikale ne disanka dinene dia kufila difutu edi ditambe dia (disanka) mutshimunyi (vainqueur) udi wangata. (vainqueur)


 

Buakabuluibua 3. 14-22

Ngikadilu wa ndekelu udi umanyisha buena kilisto. Bimanyishilu biende tudi tubimona lelu : tshisankasanka, tshiuyuya (kayi ku luya kai ku mashika), mubanji kayi ukengela tshintu, mumanye bionso (Dutel. 8. 17 ; Osheya 12. 9). « ntshiena nkengela tshintu » : ke mushindu udi bena kuitabusha bakuabu badi balengulula disambila bakula. Bena mu Laodikiya badi bapangile bintu bisatu bia mushinga :

–        Ngolo : Buakane bupuangane bua Nzambi

–        Bilulu bitoke : Bumanyishi bua mu nsombelu budi bufumina ku buakane bua kumudilu

–        Buanga bua kulaba ku mesu : dijingulula didi difila kudi Nyuma Muimpe.

Kadi tshikondo katshiena tshianji kujika bua udi ne matshi unvua ! Mukelenge udi utungunuka ne kufila – mubelu : Muntu yonso angate lukasa kudiye bionso bidiye mupangile (fuany. ku Matayo 25. 3) – ufila kabidi dikankamika : Anu aba badiye munange ke badi Kilisto ukengesha ne unyoka – ne disengelela bua kuikala ne lukunukunu lua kutonda – mulayi kaûyi ne kasumbidi, eu udi mu mv. 20. Aba buonso bakakidila katataka Yesu mu mioyo yabu, yeye ku luandi luseke neabakidile mu diulu diandi, pa nkuasa wandi wa butumbi (mv. 21).

Mulunda wanyi munanga, etshi ntshikondo tshia nshikidilu wa bualu bua ekelesia pa buloba. Nansha bikala dishimbuka dikale dinene, dikala dia Yesu mu nkatshi muetu didi mua kumanyishibua. Didi ditemesha mitshima ne disanka dinene bu mudi bayidi aba babidi balesha mu dilolo dikuabu didi kadiyi mua kupua muoyo, pakabuela Yesu bua kuikala nabu (Luka 24. 29).


 

Buakabuluibua 4. 1-11

Apa,     tshitupa     tshisatu     tshia    mukanda    wetu    wa

Buakabuluibua tshidi tshibanga tshitedibue mu shap. 1. 19. Tumanye bulelela ne diunvuija dionso dia tshikena kumona, didi dia kuangata mu mufuanu. Budi bualu bulelela ne katuakutangila mu diulu nkuasa wa bintu bianza nansha ; udi anu tshileshelu tshia bulongolodi bua bukokeshi. Kadi misangu yonso, diunvuija dia mifuanu eyi, kadiena dilekela mu budikadidi bua menshi etu nansha, idi miunvuija anu kudi Mukanda wa Nzambi mu nvesa ya mifundu mikuabu. (Tudi tulomba kudi babadi bua kudiambuluisha ne kakanda kakese ka muan’etu H. Rossier, kadi ne mutu wa tshiene bualu ne « Langage Symbolique de l’Apokalypse : Diunvuija dia mifuanu ya mu Buakabuluibua »).

Bua kutangila « malu adi amba kumueneka katataka » (kunyima kua ekelesia mumane kuambuibua), mupostolo udi mubikidibue bua kubanda mu diulu. Anu mu tshimuenenu tshia mu diulu ke mudi muena kuitabusha mubikidibue bua kutangila malu onso adi apita pa buloba bua kuamona mu dilondangana diau dikumbane, Kilisto muikale munkatshi muau.

Bilondeshele mulayi mupesha bena mu Filadefiya, bapikudibue ba Mukelenge, nebalamibue mu tshikondo tshia dikenga dikole. Mu tshikondo tshidi dikenga edi dibanga kudi ba pa buloma (shap. 6), tudi tubamona basangishibue mu butumbi mu diulu. Badi bamueneshibue kudi bakulu 24 badi batua binu biabu panshi ne diela dia bifulu biabu panshi ku mpala kua nkuasa wa butumbi. Badi batumbisha Nzambi mufuki, kadi mu shap. 5., badi bakukuila Nzambi Musungidi.


 

Buakabuluibua 5. 1-14

Lukunkonko lukuabu ludi lushala kaluyi diandamuna kudi bifukibua bionso : « Nganyi udi ukumbana bua kubulula mukanda ne kulamuna bimanyinu » ? Mbuena kuamba mushindu mukuabu ne, wakumbasha tshilumbuluidi nganyi ? Anu umue ke udi ukumbana ; Eu udi kai ne bubi (fuany. ku Yone 8. 7), mumane ku buakane anyi bupuangane buandi kutshimuna mene, Satana ne buloba, Kilisto ke « Nyama eu wa Ntambue wa tshisamba tshia Yuda », udi mutedibu diambedi mu Genese 49. 9. Kadi anu kunyima, ke kudiye umonyibua bu muana wa Mukoko wakashipibua. Buakutshimuna Satana, bua kûsha diulu ne mbombo ne mbombo ya bantu basankishibue ne basakididi, mutshi mutshiamakane wa Yesu, wakadi ne mushinga munene. Ne mulambu wende udi tshivulukidi tshinene mu mutshima wa bansatu buonso. Mu diulu emu, ku mpala kua bintu bionso bidi biakula bua bukole ne buneme bia Mukelenge Yesu, tshivulukilu misangu yonso tshia kudipuekesha tshia musuibue wetu Musungidi, netshikale tshitapuluke. Kudipuekesha kuende kuonso, kudikanda kuonso, bunanukidi bua lulamatu buandi, ne bupuangane buonso bua buntu buandi buakaleshaye pa buloba kabiakulekela kumueneka mu diulu, bitulesha misangu yonso bua tshiendelele, bunene bua dinanga diende.

Pa diba adi mu musambu mupia-mupia muimba kudi bansantu buonso batumbishibue, neunvuike kudi buonso diandamuna munkatshi mua bifukibua bionso.

 

Muana wa Mukoko udi mukumbane bua kuangata

Bubanshi, butumbi, bukole, bunfumu, buneme, lungenyi ne bukole…

(Hymnes et Cantiques n° 12).

 


 

Buakabuluibua 6. 1-17

Bituikala tudi tukema bua bukole bua tshilumbuluidi tshia Nzambi, mbualu bua katuena bamanye ku ditabusha mua kubanda mu diulu nansha. Patudi tunvua ditumbisha dia buakane buimpe bua Nzambi (Shap. 4. 8), Patudi tubandila mu Muana wa Mukoko mushipibue dinanga dinene dia bu Nzambi, ne luseke lukuabu dilengulula dia dinanga edi kudi bantu batomboke, tudi mua kunvua bimpe mushindu kayi udi tshilumbuluidi etshi tshiakane, tshikumbanyina, ne tshikale ne mushinga. Ne tujingulula bua ne kakuena bualu nansha bumue budi buikale bua mpukapuka. Nzambi udi muikala mulombodi wa malu onso adi apita pa buloba. Ke anu njila yandi ya tshilumbuluidi idi midianjila kuambimbua ku mpala mu mukanda eu wa mifuanu (shap. 5. 1), kadi umue ne umue wandi udi ukumbana pa diba diandi diakamanaye kulongolola, didibu balamuna tshimanyishilu kudi Muana wa Mukoko. Dilamuna dia bimanyishilu binayi bia ku mpala didi dipatula baluanganyi ba pa tubalu (chavaliers) banayi. Badi mundidimbi wa ditshimuna dia bipapu bia buloba, nvita ya bisamba, biyole, ne bipupu bia lufu bialondangana pa buloba (fuany. mv. 8 ne Ezekiele 14. 21). Padi tshimanyishilu tshitanu tshilamunyibua, tshisumbu tshia bantu bakafua bua ditabusha tshidi tshilupuka, tshilomba kudi Nzambi wa bukokeshi buonso bua kubasombuela ku mashi. Ne tshimanyishilu tshisambombo, tshidi bu diandamuna ku mbila yabu. Tshidi tshilesha dishintulula dia malu : bakokeshi buonso bakatekibua badi bashimbudibue.

Mushidu kayi udi miaku ei bualu bukole : tshishi tshia Muana a Mukoko (mv. 16 ; Mis. 2. 12).


 

Buakabuluibua 7. 1-17

Shapita eu udi bu tuboko pankatshi pa tshimanyishilu 6 ne tshia 7. Ku mpala kua kutungunuka ku mpala ne njila yandi ya tshilumbuluidi, Nzambi udi utapulula ne uteka tshimanyishilu pa bantu badi bandi. Tshisumbu tshia kumudilu (mv. 4-8) tshidi tshia bena Yuda ba bionso. Badi benza tshisumbu etshi tshia bena lulamatu tshidi Misambu itubuluila menshi abu. Tshisumbu tshibidi tshidi tshia musumba wa bantu ba bisamba bia bende balua kuitabusha ku lumu luimpe lua bukelenge bua Nzambi (nv. 9).

Padi Nzambi udianjila kutuleshabu, udi musue kutuambila ne : Manyoka aa kaena bualu buabu nansha ; ne bapite munkatshi mua makenga aa mu dikubibua dianyi. Bia mushindu umue ne butuku bua Pasaka (kupita kua Yepowa), bena Isalele bakadi batapuludibue kudi bena Ejipitu ne balamibue muinshi mua mashi a Muana a Mukoko ku dinyoka dia Muanjelo mubutudi wa Yepowa (Ekesode 12. 13). Mu mashi aa kabidi ke mudi bena kuitabusha balue munkatshi mua « dikenga dikole » bavue bilulu biabu ne batokeshe misabi yabu (mv. 14). Lupandu lua kaluakuikala lubapeshe mushindu mukuabu mushilangane ne wetu nansha : Mashi a Kilisto. Kunyima, Muana a Mukoko wikala mumane kubavua, neabadishe, neabalame, ne neaye nabu ku mishimi ya mayi a Muoyo bua kubanuisha (Yesh. 49. 10). Nzambi nkayende neakupule bisonji biabu. Milayi buimpe kayi ! Idi idiajila kulua bua kubasamba ku kanyinganyinga kanene !


 

Buakabuluibua 8. 1-13

Tshimanyishilu tshia 7 tshidi tshiunzuluka ne tshikondo tshia dimanyika dikese dia tshilumbuluidi. Padi banjelo badilongolola bua kukumbasha tshilumbuluidi, muanjelo mukuabu (Kilisto nkayende), udi ukumbasha mudimu wa buakuidi (mv. 3). Bu muakakengaye nkayende, Mukelenge udi mumanye mua kusamba buonso bena kuitabusha badi bakengeshibua muomumue (Ebel. 2. 18 ; 4. 15). Mu tshikondo etshi tshia buakabuluibua, nealue kukuatshisha bena lulamatu badi mu dikenga dikole (aba ba mu shap. 7). Ku luabu luseke, bansatu bakadi bamane kuambuibua mu butumbi mu diulu, bamana kupitshila mu ntatu, mu dipungi ne mu malu makole pa buloba, nebatangile ne ntema ya bungi malu onso makole a bena kuitabusha bapitshila mu tshikondo etshi tshikole. Mushindu eu, nebikale bakuidi popamue ne Kilisto, bafila mpanza miûle ntente ne manananshi adi mitendelelu ya bansantu (shap. 5. 8).

Badianjila ku mpala kudi mudimu wa buakuidi, muanjelo ne muanjelo yonso udi wela mpunyi wende bikole. Wa kumudilu udi ufila tshibangidilu tshia tshilumbuluidi tshia tshimpitshimpi tshialua kukuata makelenge ne makokeshi onso a kudi diba dibuela (mundidimbi wa mitshi), ne bubanshi buonso bua pa buloba ne kudiunda kuabu. 2è udi ukumbanangana ne bukokesha kampanda bunene bua bukelenge bua tshintshiompa tshiompa bua pa buloba. 3è ne 4è bidi bilele dishimbuka dia dipambuka dia bakokeshi ba ku mpala, babuesha bantu buonso mu midima ya pa buloba.


 

Buakabuluibua 9. 1-21

Bafundi bakuabu bakapesha shapita eyi diunvuisha dia patupu, badienzesha bua kutuangasha meyi a tshiprofete aa ne malu adi apita mu tshikondo tshietu. Tudi tuambulula ne, malu aa onso a mu tshitupa etshi tshisatu tshia tshikena kumona tshia Yone adi a tshikondo tshilualua. Adi enzeka mu matuku adi atapulula dilua dia Mukelenge Yesu Kilisto bua kuangata ekelesia, tô ne tshibangidilu tshia bukokeshi buandi bua bidimu tshinunu. Mpungi 5è, anyi dikenga dia kumudilu, udi upatula mu lupongo lua lufu bisumbu bia mpasu minene, biamu bia mudimu binene bia mudimu wa Satana, idi itekela bena Yuda babi makenga makole mapite ne dikenga dia lufu.

Mpungi 6è, tubalu tunene tudi tulupuka tudi tupatula kapia muishi ne lupepele mukana muatu, mu dipita diatu tumiamina lufu. Badi babandepu, badi bavuale mukaba (mv. 9, 17), mundidimbi wa mutshima mukolesha (1 Tim. 4. 2). Mu tshikondo tshiotshio tshimue, misonso ne mikila bu bia tuminyiminyi (mv. 10) anyi bia Nyoka (nv. 19) bidi mundidimbi wa malongesha a mashimi adi ne lulengu, bingoma bibi bikala Satana mua kukuata nabi mudimu kutamba bikondo bionso (fuany. Yesh. 9. 15).

Kuela kua mpungi, bua kumanyisha tshilumbuluidi etshi, kudi kuyipesha ngikadilu wa kudimusha bantu. Kadi bualu bua mitshima yabu idi mitambe bukole, malu aa matambe ne a diambedi bukole, kâkupesha dikudimuka nansha kakese (mv. 20, 21).


 

Buakabuluibua 10. 1-11 ; 11. 1-3

Shap wa 10 ne 11 tô ne ku mv. 13, bidi munkatshi mua mpungi 6è ne wa 7è, bu muvua kabidi shap. 7 muikale pa nkatshi pa tshimanyishilu tshi 6 ne tshia 7.

Musangu eu kabidi Kilisto udi umueneka mu « muanjelo mukuabu », apa kabidi muikale ne bilejelu bia ngasa, ditutu didiye mudibuikile ne dikunji dia kapia didiye muikale musombe, bidi bituvuluisha bukubi bua Nzambi kudi bena Isalele mu tshipela (Ekesode 13. 21, 22) ; Muanza nkongolo (fuany. ku shap. 4. 3), udi wakula bua tshipungidi tshia Nzambi ne buloba (Gen. 9. 13). Milayi yende idi nunku mivuluisha. Kadi Kilisto udi muikale kabidi ne ngikadilu ya bukokeshi : mpala wende udi bu diba, udi ukeba bukokeshi buende bua kuangata buloba bujima. Udi mu tshianza tshiandi ne mukanda mukese mubulula unvuija tshikondo tshikese tshia mei a tshiprofete akadi mamane kubuluibua mu dipungila dikulukulu. Bidi bitangila « tshitupa tshibidi tshia lumingu » lua dikenga dinene (Dan. 9. 27), tshikondo tshikala Nzambi mua kumanya kabidi Ntempelo, tshioshelu ne « badi batendelelapu ». Diunvuisha dinene, bidimu ebi bisatu ne tshitupa, bibala mu ngondo (42) buakuakula bua dikokesha (shap. 11. 2), kadi kabidi mu matuku (1 260) bua kupima bumanyishi bua kasumbu kakese ka lulamatu. Nzambi udi mubale matuku aa ne udi mumanye tshidiye unvuija bua dikima ne tshidi tshiamba bua makenga (misambu 56. 8).


 

Buakabuluibua 11. 4-19

Bamanyishi babidi badi mundidimbi wa bumanyishi bukumbane ne bujima bukumbaja kudi kasumbu kapuangane ka bena yuda mu tshikondo tshia dikenga dikole dia ndekelu. Badi balua mu ngikadilu wa Eliya ne Mose badi, buonso buabu babidi, mu tshikondo tshikole tshia midima mu bualu bua bena Isalele, bakalama bumanyishi bua Nzambi. Ku kulomba kua Eliya, diulu diakashala dikanga bidimu bisatu ne tshitupa (mv. 6 ; Yakobo 5. 17 ; fuany. mv. 5 ne 2 Bak. 1. 10, 12). Muibidi Mose ne bukokeshi bua kukudimuna mayi mu Mashi (muoyo ku lufu : Ekesode 7. 19) ne bua kunyoka buloba ne bipupu ne makenga a mishindu yonso. Bantu aba bena lulamatu nebashipibue mu Yelushalema kudi « Nyama wa bena Lomo » wa mu shap. 13., basambibua ku meshi aa ne, mu muaba eu ku mpala kuabu « Mukelenge wabu wakashipibua kabidi muomumue ku mutshi mutshiamakane » (Luka 13. 33, 34). Ne dishipibua diabu bua ditaba, nedilondibue ne dibishibua dinene ku mpala kua bantu buonso bua kufuisha bena lukuna babu bundu. Ku ndekelu, dikenga dia ndekelu didi dilua.

Ne adi malu manene adi amueneka : dikokesha dia Mukelenge (mv. 15 ndekelu) ne tshishi (mv. 18 ; Misambu 110. 5). Mu shap. 6. 17, bantu bakadi ne dipampakana bamanye ne ne tshishi tshia Muana wa mukoko tshiakamana kulua. Kadi tshiakanji kuikala tshilamibue bua tô ne mu tshikondo tshia kilisto kuangata bukelenge buandi pa buloba. Pa diba adi diulu didi diela mbila ne misambu ya butshimunyi ; bansantu badi batua binu panshi ne bakukuila yeye wakashipibua pa mutshi mutshiamakane (mv. 8 ndekelu), udi ukokesha katataka mu bikondo ne bikondo bionso tshiendelele (Luka 1. 33).


 

Buakabuluibua 12. 1-17

Tshitupa tshipia-tshipia etshi tshidi tshibanga ne mv. 19 wa shap. 11. Mushete wa tshipungidi udi umueneka bu tshimanyishilu tshia ngasa, ku mpala kua tshilumbuluidi tshialua kudi bena Isalele. Tshisamba etshi (tshidi tshiakudibue mu mundidimbi wa mukashi udi ne difu ne udi muvuale diba), tshikale tshiakadi mua kulela Masiya, tshidi tshijula ditantamena dikole dia muena lukuna Satana, Nyoka munene.

Lukuna elu pa nkatshi pa ndelanganyi ya mukashi ne « nyoka wa kale » (mv. 9) luakambibua katshia ku dikuluka dia muntu mu bubi, ludi lutungunuke munda mua Mukanda wa Nzambi onso (Tangila Gen. 3. 15 ; Ekesode 1. 22 ; 2 Bak. 11. 1 ; Matayo 2. 16…). Satana wakasangisha bukole buende patupu bua kupumbisha ne, ku kuledibua ne ku kubandishibua kua Mukelenge Yesu, bulongolodi anyi meshi a Nzambi kaakumbanyi. Kilisto ne bansantu bandi ba mu diulu – muana mubandishibue kudi Nzambi – badi mpidieu basungila kudi muena lukuna. Bualu bukuabu Satana neikale muedibue panshi pa buloba (bala Luka 10. 18 ne Lom. 16. 20), muaba wikalaye mua kuleja kabidi bukole buende bukese bua kukengesha kasumbu kakese ka bena lulamatu ka bena Isalele. Tshikala tshimanyishilu ku aba : nebalame mikeshi ya Nzambi (nv. 17 ndekelu). Tshiakadi kudi Kilisto ne tshidi kutudi tuetu, bualu busokoka ne butshimunyi bua muena lukuna ntshinyi ? NDî dia Nzambi diakadi munda muandi (Mis. 17. 4 ; Mat. 4. 4 ; 1 Yone 2. 14 ndekelu).


 

Buakabuluibua 12. 18 ; 13. 1-18

Muedibue pa buloba ne mumanye ne udi « anu ne tshikondo tshipi », udi ukuata mudimi ne biamua anyi bintu bibidi, « Nyama » ibidi, muaku udi unvuija kupanga kua kuikala malanda ne Nzambi. Nyama wa ku mpala (nv. 1) udi mundidimbi wa bukelenge bua bena Lomo. Neasangishe ngikadilu yonso isatu ya bukelenge buonso buakamana kupita, lubilu lua nyama wa nkashama (bukelenge bua bena Gelika), bukole bua nyama wa ours 2 (peleshe), luonji lua nyama wa Ntambue (Babulona ; Tangila Daniele 7. 4-6). Mu tshipela Yesu wakabenga bukelenge bua pa buloba. Satana udi ubupesha mukelenge wa bena Lomo, wangata nunku ditumbisha dia pa buloba bujima (mv. 4 ; Luka 4. 5-8).

Kadi bua Nyama muibidi, udi tshinfuanyi tshibi tshia Muana wa mukoko, kadi diakula diende didi dimupisha. Udi Mutandanganyi ne Kilisto, walua kuditeka bua bantu bamutendelele, neenze malu a kukema, neakuile nyama wa kumudilu. Misumba ya bantu ya pambuishaye neyashibue tshimanyishilu mu dina dia « nyama wa bena

Lomo ». Badi babikidibue ne « badi bikale pa buloba » (nv. 8, 14 ; shap. 3. 10 ; 6. 10 ; 8. 13 ; 11. 10) bualu bua badi basanganamu kipatshila kabu ne dijinga diabu. Mushindu kai udi bantu ba mushindu eu bikale ba bungi babungi lelu ! Mv. 6 udi wakula mu dishilangana bua « badi bashikame mu diulu » (Filipoyi 3. 19, 20). Bena kilisto, tuleshe « patoke » kakuyi dilubakana muaba wetu (Ebel. 11. 14).

 

2. Ours : nyama eu kena kuetu kuneku nansha udi usanganyibua kuetu kuneku nansha, mu mukanda wa shiluba mu (1 Samuele 17. 34), nyama wa ours udi mukudimunyibue bu nkashama, katuena basue kuangata dikudimuana edi, bualu bua kadiena dilelela nansha. Kadi tudi basue kunvuisha ne udi nyama wa mu mpata udi ne bukole bua bungi kayi upungila lukasa.


 

Buakabuluibua 14. 1-13

Kunyima kua tuboko ( ), tudi tutuleshe busatu bua bubi – kuamba ne Nyoka wa kale anyi Dagona (shap. 12), nyama wa kumudilu ne wa ndekelu ne muibidi (shap. 13) – bikena kumona muanda mutekete bia mu shap. 14 bidi bituangajangana ne mpungi wa muanda mutekete udi kayi muanji kuedibua (shap. 11. 15). Kadi ku mpala kua kutangila bualu bua bubi, Nzambi udi umanya kasumbu kakese aka kapia-kapia ka lulamatu, ne ukateka ku luseke. Kasumbu aka, kakatantamena ku bukoya buonso. Mu ditapuluka ne tshisumbu tshinene tshidi tshikale ne tshimanyishilu tshia Nyama pa mpala yabu (shap. 13. 16), dina dia Muana wa mukoko didi difunda pa yabu mpala (mv. 1). Tudi bambule kakuyi bundu dina dia Musungidi wetu anyi ? Buonso badi batunyunguluke, badi mua kumona ne tudi ba muntu kayi anyi ?

Bena kuitabusha aba badi aba badi balonda Muana wa Mukoko kuonso kudiye uya (mv. 4 ; fuany. Yone 1. 36, 37). Bamane kumulonda mu bundu, mu bipendu ne mu makenga, nebikale bapianyi nandi ba bukelenge buandi. Bakuabu, bua lulamatu luabu kudi Mukelenge, nebashipibue (fuany. shap. 12. 11). Mv. wa 13 udi ubansamba. Kabena mua kujimisha luseke luabu kua kukokesha, badi babikidibua ne badi ne disanka. Ne bienzedi biabu bidi bibalonda (tangila bimpe ne, kabiena biya ku mpala kuabu nansha, ka bienzedi bia muntu bidi bimupesha bua kubuela mu diulu nansha). Muanetu munanga, masanka etu kabidi adi matumbuke bikole. Tudi basue kusanganyibua ne ditabusha dikese ku dia bamanyisha ba matuku â a ku nshikidilu anyi ?


 

Buakabuluibua 14. 14-20 ; 15. 1-8

Mukelenge wakamana kuambila bamubandi bandi kale ne : « katataka nenumone Muana wa muntu musombe ku tshianza tshia bukole, ne ulua mu diulu pa matutu » (shap. 1. 7 ; Matayo 26. 64 ne 24. 30). Tangilayi Yeye Muana wa muntu, musombe pa ditutu mu diulu. Kale wakaluatshikibua ne tshifulu tshia meba, udi uluata tshifulu tshia ngolo ; pa mutu pa mulangala udi mutshianza tshiandi kele ka kushipula. Yeye wakalumbuluishabu kudi bantu, udi mulue mulumbuluishi wa bantu. Mu dina edi ke mudiye ufila bukokeshi bua kunowa kunene kua buloba, ne kusangisha, bionso bibidi ebi biakamana kuambibua kale (tshilejelu kudi Yoële 3. 13 ; Matayo 13. 30, 39).

Tshitupa tshia ndekelu tshia tshilumbuluidi (mpanza) tshidi ne tshia kubanga ne shap. 15. Kadi musangu eu kabidi, bansantu badi bapitshila munkatshi mua tshilumbuluidi etshi badi bakubibue (mv. 2-4). Ku nyima, banjelo muanda mutekete badi balongolola bua kukumbansha makenga ; badi balupuka mu ntempelo ne bangata mpanza muanda mutekete miûle ntente ne tshishi tshia Nzambi (fuany. Yelemiya 25. 15). Mulunda wanyi munanga, buloba ebu buangata kunyokibua, ngebu buakatamba Nzambi kunanga tô ne kufila dipa dia Muana wandi umuepele. Bangelo babutudi, kabena banji kuangata bukokeshi bua kubutula. Bukokeshi tuetu butudi nabu patudi tuindila mbua mushindu mukuabu : mbua kuamba ngâsa wa Nzambi (2 Kolinto 5. 20).


 

Buakabuluibua 16. 1-21

Mpanza muanda mutekete idi miela pa buloba idi ivuluisha makenga akakuata bena mu Ejipitu : mbalanga, mayi akudimuka mashi, midima, biula, makubakuba, mabue a nvula ne kapia (tangila Ekesode 9. 23). Pamutu pa kukudimuna mitshima, makenga aa adi ajula bipendu (nv. 9, 11, 21). Kadi mishindu ya bumanyishi isatu idi mipesha Nzambi muakane kudi tshisumbu tshia batshimunyi (shap. 15. 3, 4) kudi muanjelo wa mayi (nv. 5), ne kudi tshioshelu nkayatshi (mv. 7).

Makenga anayi a kumudilu adi akuata mu dilondangana bitupa bimue ne miaba ya mpungi inayi ya kumudilu (shap 8. 7-12). Luitanu ludi lukuata Nkuasa wa bukelenge wa mukelenge wa bena Lomo. Luisambombo, ludi lulongolola « nvita ya dituku dinene ». Ku ndekelu, ne lupanza lua ndekelu diyi dikole didi dilupuka ku nkuasa wa butumbi : « bia buakuenjibua ». Mushindu kayi udidi dishilangane ne diyi diakatumanyisha ndekelu wa tshishi tshia Nzambi ku bualu bua bubi, pakamana kunua Muana wa Nzambi pa mutshi mutshiamakane, lupanza luakadi lutukumbanyine : « Biakumbanyi » (Yone 19. 30).

Malu aa manene adi pabuipi, mutudi katuyi mua kuelangana meshi. « Tudi mua kupanga kutangila buloba bu tshintu tshikadi tshimane kuikala tshilumbuluishibue, bikale ne bamanye bukole bua tshilumbuluidi budibu (buloba) kabuyi mua kupanduka… Ebi nebitulame bua kuikala mu ditanashi ku bubi budi mu buloba, nansha ku tshilumbuluidi tshia Nzambi tshidi tshibuindile » (W. Kelly).


 

Buakabuluibua 17. 1-18

Lupanza lua ndekelu luakadi lukumbasha tshilumbuluidi kudi Babulona (shap. 16. 19), tshiena bualu tshia Babulona tshidi tshisulakasha mu shap. wa 17 ne 18. Budi butangila bualu bua Dishimbuka dia Ekelesia (Apostate), buena kilisto bua kumishiku anyi bua ku mesu, mu nkatshi muende tshikondo atshi, bana ba Nzambi balelela buonso nebikale batupuludibue nabu ku dilua dia Mukelenge wetu Yesu Kilisto. Kayi ne lulamatu kudi Kilisto, ekelesiasia eu wkasuika bipungidi bia bukoya ne buloba ne mpingu kabidi. Kutangila, bu muakamba muntu mukuabu ne : « dinyanguka dia tshidi tshimueneka ku mesu tshitambe buimpe, ke dinyanguka didi dipita bubi dia ku onso ». « Mukashi wa masandi » eu, udi « mushikame pa nyama », muikale wanganta bukole buende ku bukokeshi bua tshididi (mv. 3). Kutangila Mukelenge wakadi wamba ne « bukelenge buanyi kabuena bua pa buloba ebu nansha », mukashi eu wakakeba yeye bukokeshi bua pa buloba (Yone 18. 36). Ku ndekelu ne nangananga, wakakengesha ne kushipa bansatu ba bungi (mv. 6).

Ku bualu ebu bunene, Dikema dikole diakakuata mupostolo. Mushindu eu ke walua ekelesia anyi ? Eyo, bualu buende mu bikondo bionso biandi pa buloba, buakajika ngikadilu eu, mu dindila dia ngikadilu wandi mubi wa ndekelu udi muakudibue apa. Kadi mv. 16 ne 17 idi ituambila mushindu kayi wabutuka « mamu eu wa dinyanguka dionso ». Neangate difutu diakapeshaye « bamanyishi ba Yesu », meyi adi atujadikila dinanga dionso dia mutshima wa Nzambi (nv. 6 ; tangila kabidi shap. 2. 13).


 

Buakabuluibua 18. 1-13

Tudi mua kufuanyikija bikena kumona bionso ebi, ne mindidimbi idi ilesha anu malu amue anyi binfuanyi bimue kupitshila ku bulongolodi ne butoke bushilangane. Dshimbuka dia Babulona didi dimonyibua apa bu dimane kukumbashibua kudi « Mukelenge Nzambi » (mv. 8, 20). Kadi ku mpala dî dia bukokeshi diakadila mu mv. 4 « umukayi munkatshi muandi, tshisamba tshianyi » (fuany. Meyi a tshiprofete a Yelemiya bua bualu bua Babulona : shap. 51. 7, 8, 37, 45…). Dibikila edi dikadi diunvuika ne matuku etu aa : « umukayi munkatshi muabu, ne nuikale batapuluke nabu, bu mudi muamba Mukelenge… » (2 Kol. 6. 17). Muana wa Nzambi yonso udi mulombibue bua kutapuluka ne batendeledi ba pa buloba ne ku malu mabondakane, adi matulesha muaba eu mu ngikadilu wabu wa ndekelu (fuany. Nomb. 16. 26). Bakuabu nebatubande ne katuena ne dinanga kudibu, ne tudi ne buakane bupitepite, bualu bukuabu ne tudi ne nyuma wa lutambishi. Kadi tshidi ne mushinga ntshia kutumikila Mukelenge.

Nv. wa 12 ne 13 idi itela bungi bua « malu onso adi asanganyibua mu buloba », adi malonga bua kusankisha nkuka ya bantu (1 Yone 2. 16, 17). Idi itela ku mutu tshidi tshitamba kujingibua : ngolo, ne ijikija ne tshidi ne mushinga mukese ku mesu kua Ekelesia eu mubi… kadi tshidi ne mushinga wa bungi kudi Nzambi : Misuke ya bantu.


 

Buakabuluibua 18. 14-24

Miadi wa bangenda (mv. 11, 15…), idi ituvuluisha diabakana dia Demetelio ne dia basongi ba mpingu ba mu Efeso batshina bua kujimija « tshipetelu tshiabu tshia biuma » ne « disanka dionso » dia kadi tshintendelelu tshia mpingu tshibapesha (Bienz. 19). Mu ndondo, ndishilangana kayi didi pankatshi pa « Atemise 3 » munene wa bena Efesone « Babulona munene », pankatshi pa mpingu ya ba bisamba bia bende ne dinyanguka dia buena Kilisto ? Udi anu mua kutamba kudiunda ntendelu udi upesha muntu butumbi ne mamuma adi asankisha mutshima wandi (mv. 14), adi amubomba bua kuladika kondo kende ka mutshima (Biombelu bidimu ne mudimu munene : mv. 22 ; Dan. 3. 7), udi utekesha bungenda bua mushinga, ne wambuluisha ditabusha dia bisankasanka bionso. Bidi bikengela kumona ku dijika dia tshidimu, mushindu kayi udibu banyanga difesto dia kuledibua kua Mukelenge Yesu Kilisto.

Munkatshi muandi (Babulona), bakasangana mashi… a bansantu (mv. 24). Kale mu musoko wa Kana, ku tshibangidilu tshia Mukanda wa Nzambi, muakadi bintu bimpe bia mishindu ya bungi, pakadi mashi a Abele ela lubila (fuany. Gen. 4. 10, 17…). Lelu, ntendelelu wa pa buloba udi ne disanka, padi bena kuitabusha balelela bikale bakenga ne mu kanyinganyinga (Yone 16. 20). Makelela, tshiambi ! Webe neuvuike apa pa buloba, kadi disanka dia diulu nediandamune (mv. 20). Nzambi atupeshe bua tuetu kumona ku ditabusha malu onso bu mudiye uamona !

 

3. Mu mukanda wa Français dina dia « Diane » didi dikudimuna mu tshiluba ne « Atemise ».


 

Buakabuluibua 19. 1-16

Didinga dia Babulona, ne diditambisha diandi dia kuikala Ekelesia,      diakamana kubondakashibua. Katataka Mukelenge udi ulesha Ekelesia wandi mulelela kudi babikidibue mu dibanji dia mu diulu. Diulu didi diela mbila ya ditumbisha bualu bua didi dibandilamu bunene bua bubanshi bua ngasa ne bua butumbi bua Nzambi. Ku disanka dia Mubaki, dia mukashi musela nediandamune ! Wakamana kudilongolola, ne buimpe buandi budi mu bienzedi bimpe bia bansantu biakadianjila Nzambi kubalongoluela bua buobo bendelemu pakadibu pa buloba. Kadi « babikidibue » nebikala pabu bûjibue ne disanka. Bualu bua udi ne mukashi udi Mubaki, kadi mulunda wa mubaki udi ne disanka bualu bua dî dia Mubaki (Yone 3. 29).

Katupu muoyo nansha bua kuindila dituku « diakatubangidilabu bua mulume umue » bua tuetu kufidibua kudiye bu « Mukashi utshidi Kamama » (2 Kolinto 11. 2). Tumulamine bunene buonso bua dinanga dietu.

Kadi, bikaleye udi Munangibue kudi Ekelesia, bua bantu ba pa buloba udi ulua musombuedi munene. Mu dina diakangataye diambedi kale bua kulesha ngasa ne bulele, edi dia « dî dia Nzambi », udi uya mutangile ku mpala bua kukumbasha « malu makole » (Misambu 45 ; tangila Yeshaya 59. 18 ; 63. 1-6).

Mulunda wanyi, diba kayi ne mushindu kayi udi musue kusambakana ne Yesu ? Matuku aa bu Musungidi anyi katataka (udi wamba ne ndi ndua katataka) bu mulumbuluishi ?


 

Buakabuluibua 19. 17-21 ; 20. 1-6

Bishilangane ne « dibanji dia bidia bia Muana wa Mukoko », tangila tshidibu babikila mu mipinganu ne « didia dinene dia dilolo dia Nzambi » (mv. 17 ndekelu ; Mis. 2. 4, 5 ; Sefa. 1. 7). Diluangana dia ndekelu dia biluilu bia Muana wa Nzambi ne mukelenge wa bena Lomo, nedishike ku dibutula dia tshiendelele mukelenge wa bena Lomo eu. Kakuyi tshinga tshilumbuluidi, Nyama eu ne Mufuilakanyi ne Kilisto, nebedibue ne muoyo mu ngena (fuany. Nomb. 16. 33 ; Mis. 55. 15). Kunyima Nzambi udi utangila bualu bua mukelenge wabu Satana. Shap. 12 wakatuleshaye muedibue panshi mu diulu. Apa, mundidimbi wa Lukanu ne luvungula bidi bipumbisha mushipianganyi eu bua kupanga kupabuisha bantu. Ku ndekelu, mv. 10, udi umulesha kunyima kua bidima tshinunu bia bukokeshi buakane bua Muana wa Nzambi, udi (satana) ulua kusambakena ne bena diende babidi mu dijiba dia kapia (Mat. 25. 41). Tudi tunvua bimpe kakuena mukanda wa mu Mukanda wa Nzambi udi Satana wela mpata, bu eu wa Buakabuluibua nansha. Bua kupubisha bua kaubadibu, udi ujadikila bena kuitabusha bua bukole buawu.

Satana musuikibue, kakuena tshintu kabidi tshidi tshitantamena bukelenge bua butumbi bua Mukelenge. Tuamuonyi ne Bukelenge ebu, bishilangane ne mushindu udi bantu ba bungi belangana meshi, kabuakulua ku dilondangana dia dilongolola malu a pa buloba nansha, kadi ku tshilumbuluidi. Bana ba Nzambi banangibue, Kilisto udi musue kuabanyangana netu bukokeshi buandi (Dan. 7. 18). Katudi bulunda ne bantu ba pa buloba batualua kulumbuluisha makelela nansha (1 Kolint. 6. 2).


 

Buakabuluibua 20. 7-15

Bidimu tshinunu bia masanka, kabiakushintulula mutshima wa muntu nansha. Satana musuludibue, neajule ditomboka dinene dia bisamba, dialua Nzambi kuandamuna ku tshilumbuluidi tshia matuku makese ne tshia tshimpitshimpi. Katataka diba dinene dia ku meba onso diakumbanyi : Ebel. 9. 27 udi ukumbana – kadi kabidi Yone 5. 24. Bafue buonso badi bimana ku mpala kua Mulumbuluishi Munene. Kuakadi dishilangana munkatshi muabu pakadibu ne muoyo pa buloba. Bakuabu bakadi banene batumbishibue kudi bantu nabu (Luka 16. 19), bakuabu bakadi bakese anyi ne muinshi mua mulongo (Luka 23. 39). Batangilaku buonso basanyishe kakuyi dishilangana, « bualu bua buonso bakenza bibi… » (Lom. 3. 23). Bua kubajadikila, Mikanda idi ibuludibua, mudi muntu ne muntu usanga ne bukole buonso bienzedi biandi bifunda ku tshimue ku tshimue (Mis. 28. 4). Ne nganyi udi mua kuitaba dibala diau nansha dia dibeji dimue dia bienzedi biende ! Mukanda wa muoyo kabidi udi mubuludibue. Kadi anu bua kutangila ne mena abu kaenamu nansha. Tshilumbuluidi tshinene tshidi ne belayi mu midima ya pa mbelu (Mat. 22. 12, 13). Badi basangamu Satana, ku mpala kua balunda bandi ba dikenga, mpindieu badi bedibue bua dikenga dia tshiendelele kadiyi ne ditekemena ne kadiyi ne ndekelu…

Muena kuitabusha yeye, kakuikala mulumbulushibue bilondeshele bienzedi biende nansha, kadi bilondeshele bienzedi biakane bia Mukelenge Yesu.


 

Buakabuluibua 21. 1-8

Dibeji didi dikudimuke. Bualu bua bufukibua bua kumudilu buakushika. Tshiendelele tshia butumbi tshikubanga, tshikala Nzambi « munyunguluka kudi bifukibua bibeneshibue bivuijibue bikumbane bua kumumanya ne kumunvua… mu dilabula dia buimpe buabu nkayabu pikala bikondo kabiyiku kabidi » (bu mudi muanetu J.N. Darby mufunde mu introduction à la Bible). Pa diba adi mbuwa (mundidimbi wa dibondakasha ne ditapuluka dia bisamba) kakuikalaku. Bapikudibue buonso nebikale bamane kufika ku dilobo, mbuena kuamba ne mu diulu. Kadi Nzambi kena utubuluila musanga nansha umue tshituapetamu ; anu bua kutusamba udi utuambila tshituikala katuyi mua kusanganamu : mu buloba ebu bupia-bupia, lufu neluikale lubutudibue (1 Kol. 15. 26, 54) ; butuku anyi midima kayakuikalamu, nansha milau (mv. 25 ; shap. 22. 3, 5) ; kamuyi muadi nasha disumakasha dia menu, ne ntatu, bipeta bionso bia bubi nebishike, bualu bua nsubu wa Nzambi neikale tshiendelele ne bantu (mv. 4).

Kadi buonso bikale bashale pa mbelu ? Luseke luabu neluikale ne lufu lua tshiakabidi, midima, muadi ne kusumakasha kua menu mu ditapuluka dinene ne Nzambi muakane. Muamua nemuikale bena mitshima mikole, ne kabidi bena bowa : aba bakapanga kuangata dipangadika dilelela bualu bua Mukelenge. Ne kabidi ne bena mashimi ne bena lubombo. Mulunda, itabuja kabidi bua tuetu kukukonka bua musangu wa ndekelu, newikale muaba kayi mu tshikondo tshia tshiendelele ?


 

Buakabuluibua 21. 9-27

Kunyima kua bamane kubulula tshilulu bua tumone ngikadilu wa tshiendelele (mv. 1-8), Nyuma udi upingana kunyima mu tshikondo tshia dikokesha dia Kilisto. Udi utulesha Musoko udi kaûyi Lomo anyi Babulona kadi Yelushalema Mupia-mupia « Mukashi, mukashi musela wa Muana wa Mukoko ». Diunvuija dionso edi didi dia mifuanu. Meshi etu a tshikondo etshi kaena mua kubuela mu ndondo bua kunvua anyi nyuma yetu kulenga bintu bia bufuki ebu bupia-bupia nansha (1 Kol. 13. 12). Mushindu kayi wa kunvuisha muntu mulela mpofo tshidi tshikale mubidi wa tshintu anyi couleurs ? Bua bualu ebu Nzambi udi wangata tshidi tshitambe kuikala tshimbe ne tshia mpukapuka pa buloba : ngolo, mabue a mushinga mukole, bua kutupesha ka diosha ku bidi diulu ditulamine. Mabulunga a bukenke ne lumbu lua jaspe (mv. 11, 18) bidi bituambila bua tshimuenenu tshia matumbi a Kilisto mu ne kudi Ekelesia (shap. 4. 3). Yeye eu udi mukenkesha kudi bukenke bunene mu muinda : butumbi bua Nzambi « busangisha » mu Muana wa Mukoko (mv. 23). Ku luende luseke, musoko eu mupia-mupia udi ukenkesha buawu bukenke bua buimpe bua buloba bua bidimu tshinunu (nv. 24). Ke tshidi Yone 17. 22 wamba : « Butumbi buwakumpa, meme nakubapabu kabidi… meme munda muabu ne wewe munda muanyi ; bua ba pa buloba bamanye… ».

Ne mushindu kayi udi tshintu tshibi mua kubuela mu musoko udi Kilisto mushikame ? (mv. 27 ; Bala 2 Kol. 7. 1).


 

Buakabuluibua 22. 1-9

Nv. 1-5 udi ukumbasha tshikena kumona tshia Musoko mupia-mupia mu tshikondo tshia bidimu lukama. Ne tudi tumona mushindu udi dibeshi dia kumudilu ne dibeshi dia ndekelu dia Mukanda wa Nzambi bifuangana. Mifundu idi ibanga ne ishika ne mparadizu, musulu, ne mutshi wa muoyo… kadi, bu muakafunda mukuabu muan'etu, ndekelu udi mutambe mbagilu buimpe, l’Omega munene mutambe Alpha, mparadizu ulualu ke wa kale udi mupetshibue nansha, eu udi « mparadizu wa Nzambi » (mv. 2, 7) muikale ne Muana wa mukoko wa tshiendelele wakafua bua bualu buetu. Babuelamu anu bantu babi basungidibue patupu ku ngasa, bantu bu mudi banyenganganyi bakudimune mutshima (Luka 23. 43). Ne mudimu wa badi bashikamemu newikale tshinyi ? Nebakuatshile Mukelenge wabu mudimu (mv. 3 ; shap. 7. 15) ; nebakokeshe nandi (mv. 5 ndekelu ; Daniele 7. 27). Kadi tshikala ne mushinga kudibu mutambe ne wa bukelenge : « nebamone mpala wandi… » (mv. 4 ; Mis. 17. 15).

Misangu yonso, mupika « kena mumanye tshidi Mfumu wandi wenza nansha » (Yone 15. 15). Yesu yeye kena usokoka bapika bandi, bamane kulua balunda bandi, « malu adi amba kumueneka katataka » (mv. 6). Kabiena bualu bupia-bupia patudi tubuela anu bikese mu malu adi matutangile anyi adi bua bualu buetu anyi ? (1 Kol. 2. 9). Kabiena ne nangananga kanyinganyinga kakole, patudi katuyi tuangata ne mushinga munene bionso biakamana

Tatu wetu kulongoluela bua butumbi ne disanka dia Muana wandi anyi ? (Yone 14. 28, ndekelu).


 

Buakabuluibua 22. 10-21

Bua Daniele ne bena Yuda, mei a tshiprofete akatekibua tshimanyishilu mbuena kuamba ne akalamibua tô ne dikumbana diau dilualua (Daniele 12. 9). Bua bena kilisto kaena masokokibue nansha (mv. 10). Mukanda onso wa Nzambi mufunda udi mumupesha bua yeye kûnvua ne kuitabusha. Mukelenge atambe kutukuatshisha bua kûbala misangu yonso ne lukunukunu (Yone 5. 39) ! Mu dilua diende atusangane munkatshi mua aba badi balama Dî diandi ne badi kabayi balekela Dina diandi (shap. 3. 8) ! Dina edi dinene dia Yesu, dina dia buntu buandi, didi dituvuluisha misangi mipita pa umue kudiye nkayandi : « Meme Yesu », ndi « Mutoto wa nkesha anyi wa mu dinda », yeye udi ulua (mv. 16). Katuena tuindila bualu anyi tshintu, kadi tudi tuidila Muntu kampanda utudi bamanye ne utudi banange.

« Lua ! ». Ku dijinga edi ditabulusha kudi Nyuma, mulayi wende udi wandamuna « ndualua katataka » (nv. 7, 12, 20) ; kulonda kabidi dinanga dia mukashi : « Amen, lua Mukelenge Yesu ».

Tuakakudimuna mitshima yetu bua kumukuatshila mudimu : kubikila buonso badi ne nyota, buonso badi basue (mv. 17)… ne bua kumuindila. Kadi Mukelenge udi mumanye ne, bua etshi ne tshiatshia, tudi bualu ne ngasa yonso (mv. 21). Ke bua tshinyi Nyuma wa Nzambi udi ushikisha Mukanda eu wa tshilumbuluidi ne Dî dia Nzambi dionso dijima pa mulayi eu wa ngasa. Udi Mushimi mupuangane ne mukumbane watulama « tô ne ku dilua diandi » (1 Kol. 11. 26 ndekelu).