Table des matières
Mukanda eu udi mufundila ekelesia wakadi mupostolo kayi muanze kuya katangila nansha (Kol. 2. 1). Kolosai misangu mikuabu wakapeta lumu luimpe kudi Epafodito, muena mudimu wa Nzambi udi mupostolo ufila bumanyishi buandi bukumbane apa (mv. 7, 8) ne mu (shap. 4. 12, 13). Bilondeshele ngikadilu wandi, mupostolo udi wanshi kulesha ku mpala malu onso mimpe akadi kudi bena kuitabusha badiye ufundila. Tulonde bietu tshileshelu etshi tshiandi. Ditabusha, ditekemena ne dinanga akadi mamuma asatu ne makumbane matuadibue mu lumu luimpe mu Kolosai (mv. 4, 5).
Kadi tshidi tshidisha ditabusha, dikankamika ditekemena, ne tshidiundisha dinanga, tshidi dimanya dia Nzambi (mv. 10). Bua bualu ebu mupostolo udi ulomba mu kutendelela kuende, bua bena Kolosai bûshibuemu. Biakadi bikengela luendu luabu – ne luetu kabidi – lutumikile malu manene abidi. Ku mpala kua badi batutangila badi batunyunguka : luendu elu lumueneke lufuanangane ne utudi tulonda. Ne nangananga ku mpala kua Mukelenge, bituikala bamunange : tumusankishe mu malu onso. Butumbi budi buenzesha dikoleshibua dikole kutudi (mv. 11). Kadi mbua tshiyi bukole buonso bua Mukelenge budi ne mushinga ? Ke bua diluangana didi dimueneka nansha anyi apa bua kuamba kua lumu luimpe. Anu bua kutupesha lutulu tshianana ne dinanukila – ne disanka. Butshimunyi butudi ne bualu bua kukumbasha dituku dionso !
Buena kilisto bulelela kabuena ntendelelu, kadi nsangilu wa bulelela buonso butudi tudisangishaku. Ndimanya dilelela dia muntu kampanda. Buena kuamba ne kilisto, Kilisto mumanya ne mutekibua mu tshienzedi mu luendu ne mu nsombelu wetu. Tuakatuangashibua ne muntu mutambe bunene : Muana wa diananga dia Tatu. Wakatupesha tshitupa mu munya, muaba mu bukelenge, bupikudi, ne dishimishibua dia mibi, ditalala, diakatukumbashilaye kupitshila ku mashi andi (mv. 20…) Kadi tshidi tshienza bunene bua mudimu eu, mbunene bua muntu wakaûkumbaja.
Ne mupostolo udi utela bu mupuya udi umukila munda muandi matumbi a Munangibue eu : Tshidiye, tshiakaluaye, ne tshiakenzaye bua bualu buetu. Udi ujadika mishindu ya bunene yandi ibidi : – pa bintu bionso bitudi tumona biakafukibua ne pa Ekelesia, mena andi abidi a buan’abute wa bifukibua bionso, (mbuena kuamba ne mupianyi wa bintu bionso) ne wa Muana bute wa munkatshi mua bafue. Kudiye muoyo wakalupuka muaba wakadi mutupu mu bufukibua. Wakapatuka (muoyo) mu lukita mu bupikudi. Udi Mufuki wa bintu bionso bidi pa buloba ne bidi mu diulu (mv. 16). Udi Mulengeshashanganyi wa bintu bionso bidi pa buloba ne wa bidi mu mu diulu (mv. 16). Udi mutuangajanganyi (mv. 20). Ku ndekelu udi Mukokeshi udi ne bua kuangata muaba wa kumudilu mu malu onso. Mu diulu, pa buloba ne mu mitshima yetu (mv. 18).
Muena mudimu wa lumu luimpe (mv. 23 ndekelu), Paulo wakadi kabidi muena mudimu wa ekelesia (mv. 25). Ku mushinga wa ntatu minene ne ya bungi, wakadi muitabushe bua kukuata mudimu ne kuluangana bua bualu buandi (mv. 28, 29). Mudimu mukole, makenga, ne nvita, ke tshidi tshiunvuisha kudiye muaku eu mudimu (Nomb. 4. 3 diunviuja). Wakadi wamba bualu busokoka, busokoka kudi bena meshi, ne kudi bena lungenyi, kadi busokolola kudi bana bakese bena kuitabusha (mv. 26 ; shap. 2. 2 ndekelu ; fuanyikisha Efes. 3).
Tumone mu tshitupa etshi, difuanangana pa nkatshi pa mukanda mufundila bena Kolosai ne bene Efeso. Kadi mu eu, muena kilisto udi mushikame mu miaba ya mu diulu mu Kilisto (Efes. 2. 6). Kadi mu wa Kolosai, udi mumuonyibue pa buloba, kilisto munda muende : ditekemene dia butumbi (mv. 27). Meshi kayi ! Eu udi « udi tshiuwidi tshionso tshia buNzambi tshikale munda muandi », udi musombe mu mitshima ya bantu bandi. Tudi tunvua ne ku mpala kua kuakula bua « mei a lubumbo » mv. 4 ne a nkindi ya meshi a bantu, mupostolo udi ubanga kuakula bua malu a bulelela bua buena kilisto bu bua kufila ditapuluka. Eyo bulelela, tudi ne « bubanshi buonso bua dimanya dia dijingulula », ne « bibutshilu bionso bia meshi onso ne bia lungenyi » (mv. 2, 3).
Pambelu pandi tshitudi mua kukeba kabidi ntshinyi ?
Kutangila bualu bua butumbi bua Mukelenge Yesu, budi mushindu wa kuikala bashibue ne bedibue mishi munda muandi (mv. 7). Mushi wa mutshi udi umupesha tshia kudia ne kushindama (Nsum. 12. 3). Bikala muena kilisto kena mushindame mu ditabusha (shap. 1. 23), udi pabuipi ne kuikala mupambushibue « ku mpepele yonso ya mayisha mabi » (Efeso 4. 14 ; fuany. Mat. 13. 21). Bulelela mpepele ya mayisha mabi mu Kolosai : nkindi (mv. 8), mikeshi ya bantu, kutendelela kua banjelo (mv. 18) ne mayisha a bantu (mv. 22)… bionso bidi mv. wa 8 ubikila ne lobombo lua patupu.
Ne meshi etu makese, tudi tudifukila mayisha ne ngelelu wa meshi ya patupu idi ipambuka ku Dî dia Nzambi. Muena lukuna wa mitshima yetu, kupitshila ku bena mudimu bandi badiye ukuata n’abu mudimu, udi musue kutupambuisha (mv. 4), kutuvuisha bia kudia biandi (mv. 8), kutupawula, kutshingisha bua mushinga wa nvita (mv. 18). Kutangila nvita minene yakamana kuluanganyibua ne kutshimunyibua kudi mukuabu. Mutshi mutshiamakane kuakamanya Satana tshitupa ne udi mutshimune, wakalesha ditshimunyibua diende dionso ne dia ku mesu kua buonso (mv. 15) ; wakapawudibua ku biluilu biandi bionso ne ku bintu biandi (bala Luka 11. 21, 22). Katuitabushi bua kudilekelela bua kunyengibua, anyi nangananga kunyenga kudi Mukelenge, tshintu nansha tshimue tshiakamana kuikala tshiandi.
Bualu buonso butudi mua kuenza anyi katuyi mua kuenza, budi buluila ku tshitudi. Kutangila ngikadilu yetu yonso ibidi yakuma kuakudibua ne kujadikibua (mv. 12, 13). 1° Tudi Bafue ne Kilisto (mv. 20), bafue ku malu onso a pa buloba ; katuena bua kuangata bua luendu luetu lua pa buloba, mikeshi ya nsombelu wa bantu ba pa buloba nansha, ne ngelelu wabu wa meshi mubi, anyi wa kutendelela kuabu, ne tshipiminu tshiabu tshibi tshia buimpe anyi bubi. 2° Tudi « babike popamue ne Kilisto » (shap. 3. 1).
Bantu ba mu diulu, Tuele meshi ku malu a mu diulu, tudienzeshe mu bulombodi bua mu diulu mu malu onso adi atukuata mu bitupa bionso. – Eyo, nudi bafue, bu mudi mv. 3 ujadika ne muoyo mupia-mupia unudi nawu katataka « udi musokoka mu Kilisto Yesu mu Nzambi ». « Bua bualu ebu ba pa buloba kabena batumanye nansha » – mbuena kuamba ne kabena mua kutunvua – bualu bua kabakamumanya (1 Yone 3. 1). Kadi pamueneka Kilisto, pa dib’adi buonso nebamanye bualu busokoka buetu.
Nansha bikala muoyo wetu mu diulu, « bitupa » bietu bia mubidi bia ngikadilu mubi ne udi ne njiwu, bidi pa buloba, mbuena kuamba ne nkuka yetu. Tutekele lufu, tshimuenenu tshionso tshia muntu mukulukulu. Bua bualu buatshi, « tshishi tshia Nzambi tshidi tshilua kudi bana ba bupidia ». Bua bualu buatshi kabidi, tshishi etshi tshiakakuluka pa yeye wakangata muaba wetu bu mulambu.
Kuvula kuetu kua muntu mukulukulu, kudi kumueneka ku kuvula kua bilamba bisusuke bidi bitedibue mu mv. 8, 9 : tshishi, lukuna, lukinu, bipendu… Tuikale ne bundu bua kupatuka kabidi ku mpala kua bantu mu bilamba bia mushindu eu, kadi tuvuale bilamba bia munya bia muntu mupia mupia udi Kilisto muikale tshileshelu tshipuangane (mv. 10). Bilengeshelu biende bidi bitedibue : luse… kudipuekeshe, kalolo, lutulu, kubuikidilangana… pa mutu pa malu aa onso tuluate dinanga didi ngikadilu wandi mene. Ngikadilu eu wa dinangangana, ke watumanyisha bu bayidi ba Yesu (Yone 13. 35).
Ngikakadilu wetu wa munda kena ne mushinga mukese nansha. Munda muetu mudi ne bua kuikala : Kilisto udi malu onso (ndekelu wa mv. 11), ditalala diandi (mv. 15), Dî diandi (mv. 16). Ke nkuikala ne mukanda wa Nzambi mu nzubu, anyi ku musamu kuatupesha disanka nansha dikese. Bia kudia bionso bidi bikankamika bikole, kabiena mua kudiundisha, bikalabi bitangidibua anu mu dilonga nansha. Bidi bikengela ne dî dikale munda muetu ne bubanshi buadi buonso (Lom. 10. 8). Mushindu mukuabu utudi katuyi tuela meshi bua kuikala balongeshibue ne basengeledibue, mmisambu mimba ne biombelu bia mu mitshima yetu (Mis. 119. 54). KatuMupadi yoyi anyi tuetu. Ku ndekelu, bua bualu buonso butudi tuamba anyi tuenza, nkonko ibidi idi ishala bu dibue dia tshilenduishi. Ndi mua kuenza anyi kuamba bualu buonso mu dina dia Mukelenge Yesu anyi ? Ndi mua kusakidila bua bualu buabi kudi Nzambi Tatu anyi ?
Shap. 3. 10, 11, udi mukupule ditapulula munkatshi mua bifukibua bia Nzambi, bua kulama anu dishilanga dinene didi pa nkatshi pa muntu mukulukulu ne muntu mupiamupia fuang (Galat. 3. 27, 28). Kadi apa, muena kilisto udi muikale ne ngikadilu ei yonso ibidi, udi mumueneshibue mu Malanda ende ne bakuabu ne kabi ne Mukelenge. Bishilangane ne tshitupa tshikuabu tshidi tshishale tshia mukanda eu wa filipoi, kutudi batuangashibua ne Kilisto (muoyo wetu), udi mubikidibue apa bu Mukelenge, bua kutamba kulesha bukuokeshi ne bukelenge buende. Bana, bakashi, balume, bamfumu ne bena mudimu muntu ne muntu mu tshitupa tshiandi ne pa muaba wandi, udi ukuatshila « Mukelenge ne Kilisto mudimu ». Ku mpala « kua bantu ba pa mbelu », ngikadilu wetu neikale wa mushindu kayi ? Kumbala tuende bu bantu badi ne meshi, tuleja bulelela. Kulonda mei mimpe adi ne ngasa, matue bu luepu, adi makumbanyine muntu yonso ne tshikondo tshionso. Ku ndekelu, kutendelela (mv. 3). Paulo udi ubalomba bua bualu buandi. Kadi tumone bimpe ne, ke tshibi tshia nzubu wa lukanu tshiakadiye musue bua tshiunzuluke nansha, kadi tshia lumu luimpe.
Mv. ei idi ifuanangana ne mu shap. 5. 22 ku 6. 9 ya mukanda wa bena Efeso « mu mifundu yonso ei ibidi – bu muakafunda muntu mukuabu – bidi bimpe kutangila mushindu kayi udi dîsha dia buena kilisto dibuela tô ne mu tumalu tukese tua mu nsombelu wetu wa pa buloba ne dipumuna manananshi a bupuangane buandi pa malu onso ne malanda onso ».
Paulo, mu lukanu mu Lomo, wakadiambuluisha ne mutumibue muena lulamatu Tukiko, bua kutuala mikanda yonso ibidi kudi bena Efeso ne kudi bena Kolosai (Efes. 6. 21, 22). Bakuabu bana babu ne bantu ba Nzambi bakadi bamukuatshisha ku midimu yandi ne babanyangana nandi malu andi a mu kulomba : Epafodito udi, kunyima kua mumane kuakula bua Mukelenge kudibu mu Kolosai (shap. 1. 7), wakadi wakula bualu buabu kudi Mukelenge (mv. 12) ; Onesimo, Alistâko, Mako, Luka… ne Dema kabidi, ku mpala wakadi n’abo mu mudimu, udi mutedibue anu apa…
Tudi mua kubondakasha pa tudi tunvua dina dia Âkiko ditedibue mu dibala dia mukanda, bua kudikonka ne mudimu kayi wakangataye kudi Mukelenge ne wakakuataye, wakadiye ne bua kudimuka ! Tshidi ne mushinga ntshia yeye ikale mûmanye. Ne bikala Nyuma wa Nzambi kena ûjadika, mbua muena kuitabusha yonso ateke dina diandi pa muaba wa dina dia Âkiko.
Ngikadilu mutambe bubi wa ekelesia wa mu Laodikiya, udibu bakula mu Buakabuluibua 3. 17, udi ulesha ne kakatumikila mei adi mafunda mu mukanda eu nansha (mv. 16). Udi ushala mupele, mumane kudibutshila bubanshi ne lupetu bia mushindu mukuabau bishilangane ne ebu budi mu shap. 1. 27 ne shap. 2. 2, 3. Udi ushala butaka, kayi mu manye mua kudivuadika bilondeshele shap. 3. 10, 12, 14… Mukelenge atambe kutupesha bua kuangata ne mushinga madimusha andi ku Dî diandi ! Ikale munda muetu ne bubanshi buonso (mv. 3. 16) !